Πολιτιστικό Τοπίο Ζαγορίου

Το Πολιτιστικό Τοπίο Ζαγορίου βρίσκεται στην ορεινή περιοχή της Ηπείρου, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Πρόκειται για ένα αγροτικό τοπίο με μικρά χωριά, γνωστά ως Ζαγοροχώρια, που εντοπίζονται στον ορεινό όγκο της βορειοδυτικής Πίνδου.

Σε αυτή την απομακρυσμένη περιοχή, που χαρακτηρίζεται από ποικιλία γεωλογικών σχηματισμών, χλωρίδας και πανίδας, ένα εντυπωσιακό δίκτυο από πέτρινα τοξωτά γεφύρια, πέτρινα καλντερίμια και πέτρινες σκάλες, που συνέδεαν τα χωριά του σημερινού Δήμου Ζαγορίου, αποτέλεσε ένα σύστημα που λειτούργησε ως πολιτική και κοινωνική ενότητα και συνέδεε τις κοινότητες που βρίσκονταν κυρίως στη λεκάνη του ποταμού Βοϊδομάτη.

Το Πολιτιστικό τοπίο Ζαγορίου βρίσκεται πλέον στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO μετά την απόφαση της 45ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς του 2023.

Σύμφωνα με το κριτήριο επιλογής (v), βάσει του οποίου έγινε η εγγραφή, τα χωριά του Πολιτιστικού Τοπίου Ζαγορίου, τα Ζαγοροχώρια, αποτελούν εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακών οικισμών. Τα χαρακτηριστικά της λιθοδομής που αναδεικνύονται στα παραδοσιακά κτίρια, τα γεφύρια, τα μονοπάτια και τις σκάλες αντιπροσωπεύουν έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, που αναπτύχθηκε σε μια απομακρυσμένη ορεινή περιοχή. Η λαϊκή αρχιτεκτονική, η αστική δομή και η δημόσια υποδομή των χωριών έχουν επηρεαστεί από τις ανταλλαγές με άλλες περιοχές των Βαλκανίων, της Κεντρικής Ευρώπης, της Ρωσίας, της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινούπολης, όπου οι κάτοικοι του Ζαγορίου μετανάστευαν προσωρινά. Εισήγαγαν νέες ιδέες και τεχνοτροπίες στην πατρίδα τους και έκαναν επενδύσεις που επέτρεψαν την ανάπτυξη αυτής της απομονωμένης περιοχής της οροσειράς της Πίνδου.

Τα Ζαγοροχώρια είναι αντιπροσωπευτικά της κοινής κληρονομιάς της βυζαντινής και οθωμανικής λαϊκής αρχιτεκτονικής της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Πρόκειται για ένα σπάνιο πλέον μείγμα, που εξακολουθεί όμως να αντανακλάται στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική και στην παραδοσιακή διάταξη του χώρου στο Ζαγόρι. Τα Ζαγοροχώρια σήμερα είναι ευάλωτα απέναντι στην πληθυσμιακή συρρίκνωση, αντιμετωπίζουν και την πρόκληση της διατήρησης των παραδοσιακών μορφών αρχιτεκτονικής των οικισμών, καθώς και των οικοδομικών πρακτικών, ενώ παράλληλα εξυπηρετούν τις σύγχρονες οικιστικές ανάγκες (ύδρευση, αποχέτευση, πρόσβαση οχημάτων) αλλά και την ανάπτυξη του τουρισμού.

Η ξεχωριστή γεωλογική ιστορία της περιοχής έχει ως αποτέλεσμα μια εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία βλάστησης

Περισσότερα για το Φυσικό περιβάλλον